Topografie układów scalonych – co to takiego?

Patryk Dykas

Oprócz wynalazków oraz wzorów użytkowych ochroną mogą być objęte także topografie układów scalonych. Geneza objęcia ochroną tego rodzaju rozwiązań była związana z rozwojem inżynierii komputerowej w latach 80 XX wieku w Stanach Zjednocznych, gdzie tzw. „piractwo półprzewodnikowe” stanowiło istotny problem dla ówczesnej gospodarki[1].

 

Zgodnie z definicją zawartą w art. 190 p.w.p. topografią układu scalonego jest rozwiązanie polegające na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób, rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego. Ponadto przez układ scalony rozumie się jedno- lub wielowarstwowy wytwór przestrzenny, utworzony z elementów z materiału półprzewodnikowego tworzącego ciągłą warstwę, ich wzajemnych połączeń przewodzących i obszarów izolujących, nierozdzielnie ze sobą sprzężonych.

 

Na topografię układu scalonego może być udzielone prawo z rejestracji. Przesłanką zdolności rejestrowej topografii jest jej oryginalność, która została zdefiniowana w art. 198 ust. 2 p.w.p. Topografię uznaję się za oryginalną, jeśli jest wynikiem pracy intelektualnej twórcy i nie jest powszechnie w chwili jej powstania. Przesłanka obejmuje więc dwa aspekty: subiektywny (wymóg twórczości) oraz obiektywny (wymóg quasi-nowości)[2].

 

Przez uzyskanie prawa z rejestracji uprawniony nabywa się prawo wyłącznego korzystania z topografii w sposób zarobkowy lub zawodowy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Czas trwania prawa wynosi 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym topografia była wprowadzana do obrotu, lub końca roku kalendarzowego, w którym dokonano zgłoszenia topografii w Urzędzie Patentowym. Uprawniony może wskazać, że jego topografia została zarejestrowana poprzez umieszczenie na niej lub produkcie zawierającym chronioną topografię litery „T” wpisanej w okrąg.

 

W świetle przepisów prawa polskiego prawa z rejestracji topografii nie udziela się, jeżeli: przed zgłoszeniem w Urzędzie Patentowym było ona wykorzystywana jawnie w celach handlowych w okresie dłuższym niż 2 lata bądź też nie była wykorzystywana w celach handlowych w okresie 15 lat od jej dokonania i utrwalenia. Rejestracji nie podlega także topografia, która jednoznacznie wynika z funkcji układu scalonego, w którym jest stosowana.

 

Przedsiębiorcy tworzący projekty topografii muszą ponieść znaczne nadkłady intelektualne oraz materialne, jednakże efekty tej pracy mają dużą wartość nie tylko użytkową, ale i majątkową. Prawo z rejestracji topografii układu scalonego daje najszersza ochronę prawną tego rodzaju rozwiązań, które nie mogłyby być skutecznie chronione na gruncie prawa autorskiego czy patentowego[3].

 

[1] Nowicka A. [w:] System Prawa Prywatnego, Prawo własności przemysłowej, Tom 14A, [red.] Skubisz R., Warszawa 2012, str. 903

[2] Prawo własności intelektualnej, [red.] Sieńczyło-Chlabicz J., Warszawa 2011, str. 521

[3] Tischner A. [w:] Prawo własności przemysłowej, [red.] Kostański P., Warszawa 2010,  str. 968